કચ્છમાં બન્યું સંગીતમય કેલેન્ડર

કચ્છના લોકસંગીત વિશે લોકો જાણે, તેને માણે અને તેને સમજે તે માટે પ્રયત્નશીલ સંસ્થા ‘કલાવારસો' દ્વારા એક નવીન પ્રકારનું કૅલેન્ડર બનાવાયું છે. દર મહિને એક વાઘ અને તેના ઓડિયો વિઝ્યુઅલ્સ સાથેનું આ ટેબલટોપ કૅલેન્ડર બહુ જલ્દી ઓનલાઇન પણ જોઈ શકાશે.

- સુચિતા બોઘાણી કનર

કચ્છની અન્ય વિશેષતાઓની જેમ જ કચ્છનું લોકસંગીત, વાદ્યો પણ તેના પોતાના, તદ્દન આગવા છે. આજે તે દેશ-વિદેશના અનેક લોકોને મંત્રમુગ્ધ કરી રહ્યું હોવા છતાં તે ઘરઆંગણે થોડું ઓછું આકર્ષણનું કેન્દ્ર રહ્યું છે. ગામેગામ લોકડાયરા અને ભજનસંધ્યાના કાર્યક્રમો થકી તે જીવંત રહેવાની મથામણ કરી રહ્યું છે. આ સંગીત જીવંત રહે, તેને લોકો જાણે અને સમજે તે માટે સ્થાનિક સ્તરે પ્રયત્નો થઈ રહ્યા છે. તેના અનુસંધાને જ તદ્દન નવતર પ્રયોગ કરાયો છે. અહીં બનાવાયું છે સંગીતનું કૅલેન્ડર. તે છે તો જાણે હંમેશાં જોવા મળતાં ટેબલટોપ કૅલેન્ડર જેવું, પરંતુ તેને આધુનિક ટૅક્નોલૉજીનો સ્પર્શ થતાં જ તે જીવંત બની જાય છે. તેનો ક્યુ.આર. કોડ સ્કેન કરવાથી યુ-ટ્યૂબ ઉપર મહિના પ્રમાણે અલગ-અલગ કચ્છી વાઘો વાગતાં સાંભળી શકાય છે. તે વાઘની માહિતી, તેનો ઇતિહાસ વગેરે પણ જાણી શકાય છે. નજીકના જ ભવિષ્યમાં આખું કૅલેન્ડર ઓનલાઇન થઈ જતાં વિશ્વના કોઈ પણ ખૂણે બેસીને કચ્છી સંગીત વિશેની પાયાની માહિતી સહેલાઈથી જાણી શકાશે.

આ કૅલેન્ડરના પ્રત્યેક મહિનાનાં પાનાં પર અલગ - અલગ વાદ્યો અને તેની માહિતી છે. જો કોઈ વ્યક્તિ પોતાના ટેબલ ઉપર આ કૅલેન્ડર રાખે તો તે રોજ રોજ કચ્છી સંગીત સાથે તાદાત્મ્ય અનુભવી શકે. કચ્છી સંગીત વિશે યુવા પેઢી બહુ માહિતગાર નથી. આ કૅલેન્ડર થકી તેમનામાં, સંગીતરસિકોમાં કચ્છી સંગીત વિશે જાણવાની ઇંતેજારી પેદા થાય તો પણ આ કૅલેન્ડર બનાવવાનો ઉદ્દેશ્ય ખરેખર બર આવે.