કચ્છમાં સોલાર રૂફ ટોપથી વીજળી ઉત્પન્ન તો થાય છે, પણ ઓછી

કચ્છમાં સૂર્યપ્રકાશની મહેર શિયાળા અને ઉનાળામાં ખૂબ વધારે હોય છે. શહેરી વિસ્તાર કે સમૃદ્ધ ગામડાંમાં લોકોમાં સોલાર રૂફ ટોપ અંગે જાગૃતિ આવી છે, પરંતુ અબડાસા, લખપત કે રાપર જેવા તાલુકાના છૂટાછવાયા ગામડાંમાં પણ સોલાર રૂફ ટોપ પહોંચે તો વીજ ઉત્પાદન ખૂબ વધી શકે. સરકાર દ્વારા સબસિડી અપાતી હોવા છતાં આર્થિક રીતે નબળાં લોકોને ઘર પર સોલાર પેનલ લગાવવી મોંઘી લાગે છે. આ માટે બેંકો લોન આપે, વીજ કંપની કે સરકાર હપ્તાઓમાં તે લગાવી દે તો વધુ ને વધુ લોકો તેનો લાભ લઈ શકે.

- સુચિતા બોઘાણી કનર

કચ્છની ભૌગોલિક પરિસ્થિતિ વિશિષ્ટ છે. અહીં શિયાળા અને ઉનાળાની ઋતુમાં મહત્તમ સૂર્યપ્રકાશ મળી રહે છે. આ જિલ્લો સૂર્ય ઊર્જા મેળવવા માટે સૌથી વધુ યોગ્ય છે. આથી જ ભારત- પાકિસ્તાન બોર્ડર નજીકના વિઘાકોટ પાસે અંદાજે એક લાખ હેક્ટર જમીનમાં વિશાળ રિન્યુએબલ એનર્જી પાર્ક આકાર લઈ રહ્યો છે. આ ઉપરાંત અન્ય અનેક જગ્યાએ કોમર્શિયલી પણ સૂર્ય ઊર્જામાંથી વિદ્યુત ઊર્જા મેળવવા પ્લાન્ટ નખાયેલા છે. તેવી જ રીતે ઘરોની છતો ઉપર નાના સોલાર પ્લાન્ટ લગાવીને વીજ ઉત્પાદન મેળવાઈ રહ્યું છે. જો કચ્છના બધા જ રહેણાક વિસ્તારમાં સોલાર રૂફ ટોપ લાગી જાય તો લિગ્નાઇટ કે હાઇડ્રો પાવર પ્લાન્ટ કરતાં પણ વધુ વીજ ઉત્પાદન તદ્દન નજીવા દરે કરી શકાય અને તે પણ પર્યાવરણને જરા પણ નુકસાન કર્યા વગર. કચ્છમાં સૂર્ય ઊર્જાના મહત્તમ ઉપયોગની સંભાવના હોવા છતાં આ જિલ્લો સોલાર રૂફ ટોપ લગાવવામાં રાજ્યમાં પહેલા પાંચમાં પણ નથી, તેનો નંબર દસમો છે. જેના સીધો અર્થ એવો કરી શકાય કે હજુ ઘણાં વધારે રૂફ ટોપ લગાવીને હજુ વધુ વીજ ઉત્પાદન કરવાની ક્ષમતા કચ્છ ધરાવે છે. કચ્છમાં જાન્યુઆરી ૨૩ સુધીમાં ૧૦,૫૦૦થી વધુ ઘરોમાં સોલાર રૂફ ટોપ લગાવાયા છે, જેમાંથી ૪૨.૫ મેગાવૉટ વીજળી ઉત્પન્ન થાય છે. મહત્તમ વીજ ઉત્પાદન શહેરી વિસ્તારોમાં થાય છે. ગામડાંમાં હજુ પૂરતા પ્રમાણમાં રૂફ ટોપ લગાવાયા નથી.

લોકો સહેલાઈથી રૂફ ટોપ લગાવીને વીજ ઉત્પાદન કરી શકે તે હેતુથી સરકાર દ્વારા સબસડી આપવામાં આવે છે. ગુજરાતમાં સોલાર રૂફ ટોપ લગાવવામાં ગુજરાત રાજ્ય પ્રથમ ક્રમે છે. રાજ્યમાં વડોદરા જિલ્લાએ સોલાર રૂફ ટોપથી સૌથી વધુ વીજ ઉત્પાદન કરીને પ્રથમ સ્થાન મેળવ્યું છે. જ્યારે અમદાવાદ, સુરત, રાજકોટ અને આણંદ અનુક્રમે ૨થી ૫ નંબરે છે. કચ્છનો ક્રમાંક દસમો છે.