નસકોરાંનું પણ નાક હોય છે!

'તમારાં નસકોરાંમાં સંગીતનું એક અનુશાસન છે. લયબદ્ધ આરોહઅવરોહ જળવાઈ રહે છે. શરૂ શરૂનો ગર્જનાસભર નિનાદ છેવટે લયાત્મક ધ્વનિમાં બદલાઈ જાય છે.'

- હર્ષદ પંડ્યા ‘શબ્દપ્રીત'

થોડા સમય પહેલાં એક હિન્દી ભાષી પેપરમાં સમાચાર હતા કે પશ્ચિમના મેલ સ્વાઇત્ઝર નામના માણસે સૌથી ઊંચા અવાજે નસકોરાં બોલાવવાનો વર્લ્ડ રેકોર્ડ સ્થાપીને ‘ધ ગિનિઝ બુક ઑફ રેકોર્ડ્સ’નો ખિતાબ મેળવ્યો! જોકે આ વર્લ્ડ રેકોર્ડથી મેલ સ્વાઇત્ઝરને સહેજ પણ ખુશી થઈ નથી, ઊલટાનું એને એ વાતનું ભારોભાર દુઃખ છે કે નસકોરાંના આવા અસહ્ય અવાજને લીધે તો એના આઠેક જેટલા પડોશીઓ ઘર છોડીને જતા રહ્યા!

આનો અર્થ એ થયો કે નસકોરાંનો અવાજ પણ ક્યારેક માણસના નાકનું નાક રાખતો હોય છે! આપણા આ વીર નસકોરાંવાળાનાં નસકોરાંના અવાજનું પ્રમાણ ૯૩ ડેસિમલનું છે, જે શ્રવણેન્દ્રિય પરનો કારમો જુલમ કહેવાય. નવાઈની વાત તો એ છે કે મેલ સ્વાઇત્ઝરના પડોશીઓ ભયાનક નસકોરાંને લીધે મેલને છોડીને ભલે જતા રહ્યા, પણ એની પત્ની જુલી ૪૧ વરસથી મેલ સ્વાઇત્ઝરને વળગી રહી છે. સુખી, લાંબા અને પ્રસન્ન દાંપત્યજીવનનો આ સૌથી મોટો ચમત્કાર કહેવાય! આ ચમત્કાર માટેની ક્રેડિટ ગોઝ ટુ નસકોરાં!

નસકોરું છે સ્વયંભૂ, પણ એને આધાર તો નાક પર જ રાખવો પડે છે. નસકોરું બોલાવવા સંદર્ભે માત્ર ભારતનો જ નહીં, દુનિયાનો દરેક માણસ આત્મનિર્ભર છે. માણસ શિક્ષિત છે કે અશિક્ષિત છે, ગરીબ છે કે અમીર છે, કે પછી એ આમ આદમી છે કે ખાસ આદમી, એવો કોઈ ભેદભાવ રાખ્યા વિના નસકોરું દરેક મનુષ્યને પ્રેમ કરે છે.

નસકોરું એ કોઈ ધર્મ, સંપ્રદાય, વર્ણ કે વર્ગ પૂરતું મર્યાદિત નથી. નસકોરું સેક્યુલર છે. નસકોરાં બોલાવવા પર કોઈની મૉનોપોલી નથી કે સરકારની કોઈ પાબંદી નથી, નસકોરું તો કોઈ પણ બોલાવી શકે. નાકના ભિન્ન ભિન્ન આકાર પ્રમાણે એના ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારો જોવા – મતલબ કે, સાંભળવા મળે છે, પણ એનો અર્થ એવો નહીં કે નાકની સાઇઝ પ્રમાણે નસકોરાંની ધ્વનિ લંબાઈ હોય. કેટલાંક નાક લાંબા હોય, પણ નસકોરાંનું ધ્વનિ પ્રસારણ બહુ જ ટૂંકું હોય. અને કેટલાંક નાક ટૂંકા હોય, પણ એનું ધ્વનિ પ્રસારણ શ્વાસોચ્છ્વાસની ગતિએ, જાગવાના સમય સુધી પણ લંબાતું રહે.