પ્રેમ એટલે કે...

પ્રેમની સૂક્ષ્મ ધરી પર સંબંધ રચાતો હોય છે. જોજો પ્રેમ બીજ છે તો સંબંધ વૃક્ષ છે. સંબંધોનું મૂલ્ય પ્રેમથી સહેજ પણ ઓછું નથી

- પ્રિયંકા જોષી

પ્રેમ એટલે કે પ્રેમ વિશેની ચોર્યાસી લાખ વ્યાખ્યાઓને ડૂબાડીને તરી જતી અનુભૂતિ. પ્રેમ વિશે કેટકેટલું કહેવાયું છે, અઢળક લખાયું છે અને વંચાયું છે. છતાં એ પર્યાપ્ત નથી લાગતું. જીવનની સૌથી સરળ બાબતો આપણને સમજાતી નથી, કારણ કે એ સમજવા માટે હોતી જ નથી, માત્ર અનુભવવા માટે હોય છે. તેને સમજવાના પ્રયત્નો કરવા એટલે દીવો લઈને સૂરજ શોધવા નીકળવું. પ્રેમ તો અનુભૂતિનો ઉત્સવ છે. તેની પાછળનાં કારણો, પરિબળો અને લક્ષણો વિશે વિશ્લેષણ કરવું એટલે સંવેદનની ચીરફાડ કરીને તેના સૌંદર્યને નષ્ટ કરી નાખવું. આજે આપણે એટલો વંચક સમાજ રચી બેઠા છીએ જ્યાં લોકો નફરત વ્યક્ત કરતાં અચકતા નથી, પરંતુ ‘હું તને પ્રેમ કરું છું.’ - કહેવામાં નવ નેજે પાણી આવી જાય છે! કેમ? તેનાં અનેક કારણો છે. ખાસ કરીને તેની સાથે ફ્રી પેકેજમાં આવતી ‘હોવું જોઈએ’ની ફરજો અને જવાબદારીઓ છે.

શ્વાસ લેવા જેવી સહજ બાબતને આપણે અલૌકિકતાના એવા દુર્ગમ આસને બેસાડી દીધી છે કે વ્યક્તિ આખી જિંદગી ‘સાચા’ પ્રેમની શોધમાં ભટક્યા કરે છે. એ વલ્લે જ મળે છે, કારણ કે ‘સાચા પ્રેમ’ના ચિત્રમાં સિનેમાના રંગો, કવિ કલ્પના અને ફિલસૂફોના વિચારોએ મોટો ભાગ ભજવ્યો હોય છે, પરંતુ વ્યક્તિ એ ભૂલી જાય કે કલા એ કલાકારની અંગત અનુભૂતિનો ઉદ્ગાર હોય છે. જ્યારે વ્યક્તિએ પોતાનો અનુભવ જાતે જ મેળવવાનો હોય છે. જાય તોય તેની ખરાઈ પર તેને વિશ્વાસ આવતો નથી.

બદલાતી પેઢીઓ સાથે પ્રેમસંબંધોનાં સ્વરૂપ અને સમીકરણો પણ બદલાતાં ગયાં છે. હવે એ જમાનો એ નથી રહ્યો જેમાં સમાજ કે માતાપિતા વિલન બનતાં હતાં. આજે પ્રેમસંબંધોમાં વિલન બને છે વ્યક્તિના પોતાના જ પૂર્વગ્રહો અને આગ્રહો. પહેલાં કરતાં ઝડપી અને સરળ કોમ્યુનિકેશન થવાથી જૂની સમસ્યાઓનો તો અંત આવ્યો છે, તેની સાથે નવી સમસ્યાઓ જન્મી પણ છે. આજે સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કનેક્ટેડ રહેવા કરતાં દેખાડો કરવા માટે વધારે થતો જોવા મળે છે. કહેવાતો મુક્ત સમાજ પોતે જ ઊભી કરેલી ઇમેજ જાળવી રાખવા તેનો ગુલામ બનતો જાય છે. પહેલાંના સમયમાં ફક્ત સગાંસંબધીઓને સાચવવા પડતાં, આજની પેઢી હજારો અજાણ્યા ફોલોવર્સને સતત ઇમ્પ્રેસ કરતાં રહેવાનું પ્રેશર વેઠે છે. જે આ દોડમાં નથી જોડાતાં એ ઓલ્ડ સ્કૂલ કહેવાય છે. આપણી નિત્યા પણ કદાચ એવી જ ઓલ્ડ સ્કૂલ લાગે છે.