ચર્નિંગ ઘાટ .

જાલફ્રેઝીની જાનદાર જાળ

- ગૌરાંગ અમીન

સવારના ભાત પડ્યા હોય તેને સાંજે બે-ચાર ચીજ ઉમેરી અને વધારવાની પરંપરા જાણીતી છે. કઠોળને લઈને એવું ક્યારેક કોઈક કરતું હશે. સવારનું બનેલું શાક સાંજે ફરી વઘારવાનું? સલાડ કહો કે સંભારો ગાજર, કોબીજ અને ડુંગળી જેવા હાથવગાં અને કાચાં-પાકાં ખાઈ શકાય એવાં શાકભાજીનો બને છે. એનઆરઆઈ અને વિદેશીની આવનજાવન થઈ, કોસ્મોપોલિટન ફૂડ ચાલુ થયું અને ઇન્ટરનેટ પર રૅસિપીનો રાફડો ફાટ્યો એમાં વઘારવાનું અથવા સહેજ તેલ મૂકી સાંતળી કાઢવાનું જે બોલાતું હતું તેના સ્થાને સાંતે કરવાનું બોલાવા માંડ્યું અને પછી લોકો સ્ટર ફ્રાય કરવાનું સ્પિક કરવા લાગ્યા. ક્રિસ્પી વેજિટેબલ જેવી ચીજ નાના નગરનો કૅટ૨૨ એટલે કે રસોઇયો બનાવે છે. એક કાળે રેસ્ટોરન્ટમાં જમવાનું એટલે પંજાબી ખાવાનું એવું હતું. પંજાબી ડિશમાં પનીર જાલક્રેઝી જેને સારી કહેવાય એવી રેસ્ટોરાંમાં મળતું. આજના મેંદા, ચીઝ અને કેમિકલિયા સોસના બજારુ ફાસ્ટ ફૂડની ઢગલાબાજીમાં જાલક્રેઝી શાક સાથે શબ્દ પણ ઢંકાઈ ગયો છે.

ભારતની ઘણી વાનગી અંગ્રેજોના રાજ દરમિયાન જાણીતી થઈ, એટલે કે એક રાજ્યમાંથી બીજા રાજ્યમાં જાણીતી થઈ એવું તો ખરું જ, પણ મુખ્યત્વે બીજા દેશમાં જાણીતી થઈ. બ્રિટીશર્સની જૂની કૂક બુક નોંધે છે કે જાલક્રેઝી ડિશ બંગાળી છે. સ્વાભાવિક છે ત્યારનું બંગાળ એટલે પશ્ચિમ બંગાળ રાજ્ય વત્તા જે પછી પૂર્વ પાકિસ્તાન બન્યું, બાંગ્લાદેશ બન્યું અને હવે અમેરિકા, ચીન અને પાકિસ્તાન જેવા આસુરી પરિબળોના હાથનું રમકડું બન્યું છે તે લશ્કરી દેશ પણ આવી જાય. અંગ્રેજોના રાજની શરૂઆત ભારતમાં બંગાળથી થઈ, કોલકાતા ત્યારે રાજધાની બનેલું. અંગ્રેજોએ ત્યાંના લોકોની ખાણીપીણીમાં જે જોયું હોય તેને ભારતીય તો ગણ્યું જ હોય, પણ એ પહેલાં બંગાળી ગણ્યું હોય. કહેવાનો મતલબ એ કે બંગાળમાં જે રીતે કોઈ આઇટમ ફૂંક થતી હોય તે આઇટમ બીજા રાજ્યમાં પણ ફૂંક થતી હોય અથવા એ રીતે બીજા રાજ્યમાં પણ કૂકિંગ થતું હોય એવું બને.