જિજ્ઞા સોલંકી: કારમાયેલા કુમળા છોડને.. અનેરી માવજીતથી લીલાછમ બનાવતાં મોટાં બહેન

આજથી અઢી દાયકા કરતાંય વધુ સમય પહેલાં મનોવ્યાધિથી ગ્રસ્ત બાળકો માટે કામ કરવાની પહેલ કરનારાં ભાવનગરનાં આ મહિલા આવાં બાળકોનાં ઉછેર-તાલીમ માટે વાલી તેમ જ શિક્ષકોનેય સજ્જ કરી રહ્યાં છે.

- જયેશ દવે

કોઈ પણને આ કામ અઘરું જ લાગે અને અઘરું છે પણ ખરું.. પરંતુ જ્યારે આવાં બાળકોને આગળ વધતાં, કંઈ કરી બતાવતાં જોઉં એમના વાલીને પરમ સંતોષ સાથે પોતાના બાળકને લઈ જતાં જોઉં ત્યારે જે આનંદ મળે છે એ ખૂબ ખૂબ મોટો છે. ઈશ્વર આવી તક બધાને નથી આપતો. આવાં દિવ્યાંગ બાળકો સાથે કામ કરવાની મને તક મળી એ માટે એ પરમ તત્ત્વની આભારી છું.’ 

ન્યુરોલૉજિકલ ડિસઑર્ડર એટલે કે સેરેબ્રલ પાલ્સી, મંદ બુદ્ધિ, લર્નિંગ ડિસઑર્ડર જેવી બીમારીથી ગ્રસ્ત બાળકો સાથે છેલ્લાં ૨૮ વર્ષથી કામ કરી રહેલાં મોટાં બહેન તરીકે પ્રખ્યાત જિજ્ઞાબહેન સોલંકીના આ શબ્દો.. જો કે પ્રિયદર્શિની સાથે વાતચીત દરમિયાન એમના ચહેરા પરનો સંતોષ અને આંખમાં તરવરતી ભીનાશ બોલાયેલા શબ્દો કરતાં ઘણું કહી જાય છે.

ભાવનગરની નટરાજ સીપી (સેરેબ્રલ પાલ્સી) સ્કૂલનાં ઈનચાર્જ આચાર્યા જિજ્ઞાબહેન મૂળ તો શિક્ષણનું જ કામ કરે છે, પરંતુ એમના વિદ્યાર્થીઓ વિશેષ છે અને એમની શીખવવાની પદ્ધતિ પણ વિશેષ છે. ગુજરાતમાં દિવ્યાંગો માટે એક છત્ર હેઠળ આઠથી વધુ સંસ્થા ચલાવતી ભાવનગરની પીએનઆર સોસાયટીનાં માનસિક દિવ્યાંગ બાળકો માટેની પ્રવૃત્તિ સાથે જિજ્ઞાબહેન ૧૯૯૪થી જોડાયેલાં છે. આ ૨૮ વર્ષ દરમિયાન ૫૦૦૦થી વધુ માનસિક દિવ્યાંગ બાળકોનાં જીવન એમણે ઉજાળ્યાં છે.

મેન્ટલી ચૅલેન્જડ બાળકોની ઓળખ, નિદાન, સારવાર, વિશેષ શિક્ષણ તથા ક્ષમતા મુજબનું કૌશલ શીખવવાનું કામ એમણે ૨૦ વર્ષની યુવાવયથી શરૂ કર્યું. એ કહે છેઃ ‘શાળા અભ્યાસ દરમિયાન સ્કેટિંગ પ્રવૃત્તિમાં જોડાણ અને મારા પિતા અનંતભાઈની સામાજિક પ્રવૃત્તિ તથા દિવ્યાંગો માટેની સંવેદનાને કારણે હું સ્વાભાવિક રીતે જ આ સેવાકાર્ય તરફ વળી. એ સમયે પોલિયોના દરદીઓ વિશેષ રહેતા અને એમને મદદરૂપ થવા સાથે આ દિશામાં મારું પહેલું પગલું મંડાયું.’