CATEGORIES
Kategorier
वॉम्बेट की विष्ठा घनाकार क्यों होती है?
नोबेल पुरस्कारों की घोषणा के बाद हर बार की तरह इस बार के इगनोबेल पुरस्कार की भी घोषणा की गई।
सांसों का हिसाब
नोबेल पुरस्कार की एक खूबी यह है कि उनकी वजह से हम किसी विषय में हो रहे अनुसंधान के प्रति जागरूक हो जाते हैं। इस वर्ष चिकित्सा/कार्यिकी का नोबेल पुरस्कार इस अनुसंधान के लिए दिया गया है कि हमारा शरीर कोशिकाओं के स्तर पर ऑक्सीजन के उपयोग का नियमन कैसे करता है।
गर्भ में शिशु लात क्यों मारते हैं
गर्भ के कुछ हफ्तों बाद गर्भवती महिलाओं को शिशु के लात मारने का एहसास होने लगता है। लेकिन सवाल यह है कि गर्भ में शिशु लात क्यों मारते हैं।
हम भाषा कैसे सीखते हैं
हम मनुष्यों ने अपने शरीर की जैविक विशेषताओं और उनकी कार्य-प्रणाली को समझने के लिए कई जंतुओं को मॉडल के तौर पर उपयोग किया है। जैसे फल मक्खी (ड्रॉसोफिला) का अध्ययन कई जीन्स की पहचान करने और यह जानने के लिए किया गया है कि उनमें होने वाले उत्परिवर्तनों के शारीरिक और जैव-रासायनिक प्रभाव क्या होते हैं।
चांद को छूने की नई होड़
आज से तकरीबन पचास साल पहले 21 जुलाई 1969 को नील आर्मस्ट्रांग ने जब चंद्रमा पर कदम रखा था, तब उन्होंने कहा था कि “मनुष्य का यह छोटा-सा कदम, मानवता के लिए एक बड़ी छलांग है।"
नए साल में इसरो के नए इरादे
नए साल में इंडियन स्पेस रिसर्च ऑर्गनाइज़ेशन (इसरो) ने अपने नए इरादे ज़ाहिर किए हैं। महीने की शुरुआत में ही एक पत्रकार वार्ता में इसरो प्रमुख के. सिवन ने मीडिया को बतलाया था कि इसरो ने अंतरिक्ष में भारत के पहले मानव मिशन 'गगनयान' की तैयारी कर ली है।
2600 वर्षों तक सुरक्षित मस्तिष्क
शोधकर्ताओं को एक ऐसे व्यक्ति की खोपड़ी और दिमाग मिले हैं जिसका लगभग 2600 वर्ष पहले सिरकलम किया गया था ।
சூரியனின் கரும்புள்ளிகள்
நம் கண்களுக்கு சாதாரணமாகத் தெரியும் சூரியன் 14 லட்சம் கிலோமீட்டர் குறுக்களவுள்ளது என்பது ஒரு ஆச்சரியம்.
சுமையல்ல முதுமை
ஓர் ஊரில் உழவன் ஒருவன் இருந்தான். அவனது குடும்பம் மிகவும் சிறியதுதான். மனைவியும், இரண்டு மகன்களும் இருந்தனர். மகன்கள் இருவருமே சிறுவர்களாக இருந்தனர்.
லியனார்டு ஆயிலர்
சுவிட்சர்லாந்து நாட்டுக் கணித அறிஞர் லியனார்டு ஆயிலர் (Leonhard Euler) கணிதத் துறையில் ஈடுபடாத பிரிவே இல்லை என்று கூறினால் அது மிகையாகாது.
மண்ணீரல் காக்கும் மலைத் தேக்கு
இம்மரத்திற்குப் புறங்கை , நாறி, பீநாறி, பிடங்குநாறி, கிருஷ்ணப்பாலை, கொள்ளிக்கட்டை, தேக்கு, மலைத்தேக்கு என்னும் பெயர்களுண்டு.
வருங்கால பூமி
செவ்வாய் கோளில் இறங்கி, சுற்றித் செ திரிந்து ஆய்வுகள் செய்த ஸ்பிரிட் (Spirit), ஆப்பர்ச்சூனிட்டி (Opportunity), க்யூரியாசிட்டி (Curiosity) என்ற ரோவர் (Rov- er) என்றழைக்கப்படும் மூன்று ரோபோக்களையும் வடிவமைத்தவர் கோபி பாய்கின்ஸ் (Kobie Boykins).
ரூபாசிங்
இந்தியாவின் முதல் பெண் ஜாக்கியான ரூபாசிங் சென்னையை சேர்ந்தவர்.
முள் சீத்தா
பூமியில் எண்ணற்ற ஜீவ ராசிகள் இருக்கின்றன.
பறக்கும் மீன்
நீந்தும் இயல் பினின்றும் மாறுபட்டு நடப்பதற்கும், தாவுதற்கும் சில அமைப்புகளைப் பெற்றுள்ள மீனைப் பறக்கும் மீன் (Flying fish) என்பர்.
சல்யூட் வேர்டன்
நாசாவின் முன்னாள் விண்வெளி வீரர் ஆல்பிரட் எம். வேர்டன், 1971 ஆம் ஆண்டில் அப்பல்லோ 15 சந்திர தரையிறக்கத்தின் கட்டளை தொகுதி பைலட்டாக பணியாற்றியவர்.
பெரிய காட்டு பூனை ஃபெலிஸ் லின்க்ஸ்
குடும்பம் : ஃபெலிடே
சருகு மான் (மவுஸ்-மான்) ட்ராகுலாஸ் காஞ்சில்
குடும்பம்: ட்ராகுலிடே
सौर ऊर्जा की मदद से ईंधन निर्माण
बढ़ता वैश्विक तापमान और जलवायु परिवर्तन आज काफी गंभीर समस्या है। इसे कम करने के प्रयास में लंबे समय से वैज्ञानिक जीवाश्म ईंधनों के विकल्प के रूप में, सौर ऊर्जा का दोहन कर, मीथेन बनाने के प्रयास कर रहे हैं।
அமெரிக்காவிலிருந்து விண்வெளி செல்லும் வீரர்கள்
விண்வெளியில் பூமியை சுற்றி வரும் சர்வதேச விண்வெளி நிலையத்திற்கு இரண்டு வீரர்களை அழைத்து செல்லும் இந்த திட்டம் மே மாதம் 27ம் தேதி மேற்கொள்ளப்பட உள்ளது.
गंध और मस्तिष्क का रिश्ता
गंध से हमारा बेहद करीबी रिश्ता रहा है। पकवानों की खुशबू से ही हम यह बता देते हैं कि पड़ोसी के घर में क्या बना है। गरमा-गरम कचोरी, कढ़ाई से उतरती सेव व पकोड़े, पके आम व खरबूजे की मीठी खुशबू हो या चंदन, गुलाब, मोगरा, चंपा आदि के इत्र की मदहोश कर देने वाली गंध हमें दीवाना बनाने के लिए काफी है।
नया कोरोना वायरस कहां से आया?
आज चीन सहित दुनिया में एक नया कोरोना वायरस तेज़ी से फैल रहा है। वैज्ञानिक इस नए वायरस का स्रोत का पता लगाने की कोशिश कर रहे हैं।
आसान नहीं है चीतों का पुनर्वास
भारत ही नहीं, पूरी दुनिया में औद्योगिक विकास और बढ़ते शहरीकरण के चलते वन्य जीवों के सामने चुनौतीपूर्ण हालात उत्पन्न हो गए हैं। उनके संरक्षण एवं पुनर्वास की अनेक कोशिशों के बावजूद न तो संरक्षण की स्थिति संतोषजनक हुई है और न ही गिरवन के सिंह जैसे दुर्लभ प्राणियों का पुनर्वास कूनो-पालपुर अभयारण्य में संभव हो पाया है।
व्योम मित्रः एक मानव-रोबोट
भारत का पहला मानव-सहित अंतरिक्ष मिशन गगनयान 2021-22 के दौरान उड़ान भरेगा
मधुमक्खियां साथियों का अंतिम संस्कार करती हैं
मधुमक्खियां साथियों का अंतिम संस्कार करती हैं
गर्भ में कोरोनावायरस से संक्रमण की आशंका
एक ताज़ा रिपोर्ट के अनुसार चीन में तीन शिशुओं में जन्म से पहले कोरोनावायरस के संक्रमण की आशंका जताई गई है। हालांकि विशेषज्ञों का मानना है कि यह परिणाम अनिर्णायक हैं और गर्भावस्था के दौरान इस वायरस के मां से बच्चे में संक्रमित होने के कोई पुख्ता सबूत नहीं है।
कृत्रिम बुद्धि से एंटीबायोटिक की खोज
फ्लेमिंग ने 1928 में पेनिसिलीन एंटीबायोटिक की खोज करके संक्रामक रोगों से लड़ने का रास्ता दिखाया था।
THE BIG PHARMA MESS
The pandemic has exposed a serious fault line in the global pharmaceutical supply chain, created by an industry that flourished by putting profit before public health. Amid shortage of life-saving drugs, countries now scramble for self-sufficiency. But circumventing market dynamics may not be easy
“No single religious narrative has been able to assert claim over the Brahmaputra”
THE UNQUIET RIVER BY ARUPJYOTI SAIKIA TRACES THE TUMULTUOUS TRANSFORMATION OF THE BRAHMAPUTRA OVER THE CENTURIES. SAIKIA SPOKE TO ISHAN KUKRETI
Turmoil in the floodplains
IN THIS EXCERPT FROM THE UNQUIET RIVER, ARUPJYOTI SAIKIA NARRATES THE TENSIONS THAT ERUPTED BETWEEN ASSAM’S PEASANTS AND MIGRANTS FROM EAST BENGAL IN THE BEGINNING OF THE CENTURY