ઇતિહાસમાં પહેલાં કદી ન થયો હોય એટલો અને એવો વાણીનો ઉપયોગ કે દુરુપયોગ આ સદીએ જોયો છે. સામાન્ય માણસ પણ વિશ્વના કોઈ પણ વિવાદ કે વિષય પર, ઇન્ટરનેટના સેંકડો અખાડાઓમાંથી કોઈ એકમાં ઝંપલાવી પોતાની વાત મૂકી શકે છે. વિશાળ જનસમુદાય પોતાનો ઑપિનિયન નક્કી કરવા વિધવિધ પ્લૅટફૉર્મ્સ પરના અવાજ કે ઘોંઘાટને સાંભળે છે, એમાં પોતાનો સૂર પણ ઉમેરે છે. એક નહીં, અનેક મોરચે જાતભાતની નૅટિવની વૉર ઓનગોઇંગ છે. ભારતીય ઉપખંડમાં શાસ્ત્રાર્થની પરંપરા છે. આદિ શંકરાચાર્ય અને પંડિત મંડન મિશ્રાની ડિબેટનો કિસ્સો ઘણો પોપ્યુલર. સૉક્રેટિસ શિષ્યોને સવાલો પૂછીને જ્ઞાનનું પ્રેરણ કરાવવાની પદ્ધતિ વાપરતા, પરંતુ ડિસ્કૉર્સ યાને વાર્તાલાપની આવી પદ્ધતિઓનું વિવિધ ઇ-ઠેકાણાંઓ પર મૉડર્ન સ્વરૂપ રીતસરના વાયુદ્ધમાં પરિણમે છે. દરેકને દરેક સમયે, દરેક મુદ્દા પર સાચા ઠરવું છે, પ્રતિપક્ષ પર હાવી થવું છે. વાયુદ્ધ મૉડર્ન છે તો એમાં અજમાયેશ પામતાં વૅપન્સ પણ નવાં હોવાનાં.
૧૯૩૮માં પ્રેટ્રિક હેમિલ્ટનનું એક નાટક ભજવાયેલું, ‘ગૅસલાઇટ’. એમાં પતિ માનસિક ત્રાસ આપી, અવહેલના કરી પત્નીના મનમાં એવું ઠસાવવા મથે છે કે એ દિમાગી સંતુલન ખોઈ રહી છે. પતિની ચાલાકીથી પત્ની ગૅસથી સળગતી લાઇટ મંદ થતી જુએ, જે વહેમ હોવાનું એના મનમાં દૃઢ કરાવી, એ પાગલ થઈ રહી હોવાનો તેને વિશ્વાસ અપાવવાનું કાવતરું છે. નાટક પરથી ૧૯૪૦માં બ્રિટિશ, ૧૯૪૪માં અમેરિકન ફિલ્મ બની. ૨૦૨૩ની સારા અલી ખાન અભિનીત ‘ગૅસલાઇટ’ પણ સમાન કૉન્સેપ્ટને આધાર બનાવે છે. આટલા દાયકાઓમાં ઘણું વીસરાઈ જતું હોય છે, કિન્તુ ગૅસલાઇટ શીર્ષક એકવીસમી સદીમાં અધિક ચર્ચાવા લાગ્યું. કોઈ વ્યક્તિને માનસિક રીતે ભરમાવવાની યુક્તિ માટેના ક્રિયાપદ કે કૃદન્ત નામ તરીકે ગૅસલાઇટિંગ યાને ગૅસલાઇટ કરવું, એ સંવાદો અને શબ્દકોશોમાં સ્થાન પામ્યું. ‘ગૅસલાઇટિંગ’૨૦૨૨માં મેરિયમ-વેબસ્ટર ડિક્શનરીનો વર્ડ ઑફ ધી યર ડિક્લેર થયો.
Denne historien er fra Abhiyaan Magazine 17/08/2024-utgaven av ABHIYAAN.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent ? Logg på
Denne historien er fra Abhiyaan Magazine 17/08/2024-utgaven av ABHIYAAN.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent? Logg på
વિઝા વિમર્શ, ડો.સુધીર શાહ
યુએસએ વિઝા વિન્ડો (૪)
હરીશ રઘુવંશી ‘તુમ કો ના ભૂલ પાયેંગે’
ફિલ્મોના દરેક વિષયો પર ઝીણવટપૂર્વક સંશોધન કરી અત્યંત વિશ્વસનીય અને કડાકૂટવાળું કામ કરનાર હરીશ રઘુવંશી પાસે જે માહિતી હતી, એવી માહિતી નેશનલ આર્ચિવ ઑફ ઇન્ડિયા પાસે પણ નથી.
ફેમિલી ઝોન નવી ક્ષિતિજ,
આહારવિજ્ઞાન સાથે જોડાયેલું પ્રોફેશન - ડાયેટિશિયન
નાયકોના નાયક એવા વિનાયક ભારતીય સમાજવ્યવસ્થાનું પ્રાચીન પ્રતીક છે
ગણેશજીની જે દેહાકૃતિ છે, એમનું જે ડિવાઇનફોર્મ છે, એ આપણા લોકસમુદાયને એટલું હૃદયસ્થ છે કે ગણેશજીના સ્વરૂપને લઈને જેટલી કલાત્મકતા થાય છે, એટલી કલાત્મકતા કદાચ બીજી કોઈ ભારતીય આકૃતિને લઈને નથી થતી.
ચાલો, ફરી શેરીઓમાં રમીએ
આજે બાળકો મોબાઇલમાં ગૂંથાયેલાં જોવા મળે છે. મોબાઇલ ગેમ પાછળ બાળકો, કિશોરો પોતાનો સમય વ્યતીત કરીને આરોગ્યને પણ હાનિ પહોંચાડે છે. મોબાઇલ અને ટીવીના યુગની પહેલાંનાં બાળકો મેદાની રમતો ખૂબ રમતાં, અત્યારે જાણે દેશી શેરી રમતો તદ્દન ભુલાઈ ગઈ છે. જે રમતોથી શારીરિકની સાથે-સાથે માનસિક શક્તિનો પણ વિકાસ થતો હતો, તેને પુનર્જીવિત કરવાની જરૂર છે.
આ મેઘરાજાની મહેર કે કહેર?
સામાન્ય રીતે શ્રાવણ માસમાં સરવરિયો વરસાદ થતો હોય છે, એમાં પણ જો મઘા નક્ષત્ર હોય તો વરસાદના એંધાણ નહીં બરાબર હોય છે. કુદરતની આ ચાલ ચાલુ સિઝનમાં બદલાઈ ગઈ છે. સમગ્ર ગુજરાતમાં સાર્વત્રિક મેઘ મહેર નહીં, પરંતુ કહેર વરસી રહ્યો છે.
પ્રવાસન.
મોતી ડુંગરી ગણેશ મંદિર : જયપુર
સબૉટેજ : આતંકનું આસુરી અત્ર
*સબૉટેજ યાને અસંતુષ્ટો અથવા શત્રુઓ દ્વારા જાણીજોઈને કરાતી વિધ્વંસ કે ભાંગફોડની પ્રવૃત્તિ. *૧૮૯૪ની ઘટના, ૧૯૦૭ની નવલકથા ધ સિક્રેટ એજન્ટ’ અને ૧૯૩૬ની આલ્ફ્રેડ હિચકોકની ફિલ્મ ‘સબૉટેજ’. * સિસ્ટમ, સમાજ કે દેશની સુરક્ષાને સબૉટેજ કરવાનાં કાવતરાંઓ નવા સ્વરૂપના આતંકવાદ તરીકે સામે આવ્યા છે.
ડિમાન્ડ, કમ્પ્લેન, પ્રાર્થના
*માનવી પોતાના આગવા ડેટા-સ્ટોર, સ્મૃતિ પર આધાર રાખે છે. સ્મૃતિમાં જે આવ્યું હોય તે પોતાના પરસેપ્શનના ફિલ્ટરમાંથી આવ્યું હોય. *ભગવાન પર ભરોસો છે, એવું ક્યારે કહેવાય? જ્યારે કોઈ ડિમાન્ડ ના હોય, કોઈ કમ્પ્લેન ના હોય. * આપણે ગૅરંટી આપીએ છીએ કે આપણી ડિમાન્ડ કે પ્રાર્થના ફળશે, પૂર્ણ થશે, પછી આપણે કોઈ કમ્પ્લેન નહીં કરીએ?
એનાલિસિસ.
શું બળાત્કારની સમસ્યાનો ભારતમાં કોઈ જ ઉકેલ નથી?