ભારતીય ઇતિહાસના જો કોઈ મૂકપ્રમુખ સાક્ષીઓ હોય તો તે છે ભારતના ભવ્ય કિલ્લાઓ. એ પછી આગ્રાનો કિલ્લો હોય કે હોય હૈદરાબાદનો ગોલકોન્ડાનો કિલ્લો, ભારતીય કિલ્લાઓ સત્તા-શાસન અને સ્વતંત્રતાના સદીઓ પ્રાચીન મજબૂત સાક્ષીઓ છે.
આ ઐતિહાસિક કિલ્લાઓના ઇતિહાસમાં અનેક વંશો-શાસકોની કથાઓ છે; યુદ્ધોમાં ટપકતી રક્તરંજિત હાર-જીત છે અને કિલ્લાના કાંગરેથી હોંકારા દેતી ધજાઓ છે, જે ક્યારેક મરાઠાઓનું તો ક્યારેક મુઘલ શાસકોનું, ક્યારેક ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીનું તો ક્યારેક કોઈ દેશપ્રેમીનું નામ જપે છે.
ભારતના બુલંદ ઇતિહાસના બાદશાહ જેવા આવા દસેક જેન્યુઇન કિલ્લાઓમાં દિલ્હીનો લાલ કિલ્લો આપણા રાષ્ટ્રધ્વજનું ગૌરવ સાચવતો, સદીઓથી, ટટ્ટાર ઊભો છે. ૨૦૦૭માં યુનેસ્કોની વિશ્વ વારસા ની યાદીમાં મુકાયેલો આ ઐતિહાસિક કિલ્લો એક એવો કિલ્લો છે જે એક જમાનામાં મુઘલ શાસકોનું રહેઠાણ હતો.
જ્યારે પાંચમાં મુઘલ સમ્રાટ શાહજહાં એટલે કે મિર્ઝા શાહબુદ્દીન મહમ્મદ ખુર્રમે પોતાની રાજધાની આગ્રાથી દિલ્હી ખસેડવાનો નિર્ણય લીધો ત્યારે ૧૬૩૮ની બારમી મેએ તેણે લાલ કિલ્લો બાંધવાની સનદ બેસાડી હતી.
મૂળ લાલ અને સફેદ રંગે રંગાયેલો આ પ્રાચીન કિલ્લો શાહજહાં વખતના મુખ્ય સ્થપતિ ઉસ્તાદ અહમદ લાહોરીએ ડિઝાઇન કર્યો હતો. આ અહમદ લાહોરીએ માત્ર લાલ કિલ્લો જ નહીં, પરંતુ આગ્રાનો તાજમહાલ અને અન્ય અનેક મુઘલ સ્મારકો પણ ડિઝાઇન કરી આપણા હિન્દુસ્તાનને જાણે બે વિશ્વ ધરોહરની ભેટ ધરી છે.
ઇરાનિયન કે પર્શિયન પૅલેસ આર્કિટેક્ચર અને પરંપરાગત ભારતીય શૈલીની ક્લાસિક સોગાદ જેવો આપણો આ લાલ કિલ્લો મુઘલ સ્થાપત્ય ના શ્રેષ્ઠ સમયમાં બંધાયેલો કિલ્લો છે જે ઓરિજનલી ‘કિલ્લા-એ-મુબારક’ એટલે કે ‘બ્લેઝ ફૉર્ટ’ તરીકે ઓળખાતો હતો, કારણ કે તે રાજવી કુટુંબનું નિવાસ સ્થાન હતું.
ગંગાની બીજા નંબરની સૌથી મોટી ઉપનદી એવી યમુના નદીને કાંઠે સ્થિત આ કિલ્લાનું બાંધકામ ૧૬૩૮ના પવિત્ર મહોરમ માસમાં શરૂ થયું હતું અને ૧૬૪૮ની છઠ્ઠી એપ્રિલ સુધી ચાલ્યું હતું. ખુદ શાહજહાંની દેખરેખ નીચે દસ વર્ષ સુધી બંધાતો રહેલો આ લાલ કિલ્લો એ જમાનાના શાહજહાંબાદનું ફોકલ પોઇન્ટ ઑફ ઇન્ટરેસ્ટ હતો.
This story is from the February 03, 2024 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the February 03, 2024 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
આવી છૂટ શા માટે?
અમેરિકાના ડિપાર્ટમૅન્ટ ઑફ સ્ટેટે એમના નવા પ્રેસિડન્ટ એમનું પ્રેસિડન્ટ પદ સંભાળે એના થોડા દિવસો પહેલાં જ આ જે છૂટની જાહેરાત કરી છે એ ખરેખર આશ્ચર્ય પમાડનારી છે
મનોરંજન
અલવિદા, શ્યામ બેનેગલ!
વામા વિશ્વ આરોગ્ય
સૂકામેવાની તાસીર અને તેનો ઉપયોગ
સન્માન
બેગુજરાતી સાહિત્યકારોને રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર
ભીંતચિત્રોમાં રસાયેલી મધુરમ્ કૃષ્ણકથા
ઇતિ અહં સર્વસ્ય પ્રભાવો મૂટઃ પ્રવવંતે મત્વાભજન્તેમબુધાભવ-સમન્વિતા અહમ્ આત્માગુડાકેસા સર્વ-ભૂસ્ય-સ્થિતઃ અહમ્ આદિશ્ચ ચ મધ્યમ્ ચ ભૂતાનમ્ અન્ત એવ ચ
કચ્છમાં એજ્યુકેશનલ ટૂરિઝમ
કચ્છ જોવા તો ઘણા લોકો આવે છે, પરંતુ તેને સમજવા બહુ ઓછા. શાળામાં જતાં બાળકો કે તરુણોને ભણવામાં કચ્છ અને કચ્છને લગતી બાબતો આવતી હોય છે. સિંધુ સંસ્કૃતિ વિશે તો તેઓ ભણે છે, પરંતુ ખરેખરી સાઇટ ઉપર જઈને તેનો અહેસાસ કેવો હોય છે તે જાણી શકતા નથી. તેઓ ખેતી વિશે ભણે છે, કલા અંગે પણ ભણવામાં આવે છે. કચ્છમાં આવીને આ અને આના જેવી અનેક બાબતો વિશે તેઓ જાણી, માણી અને અનુભવી શકે છે. કચ્છ વિશે કચ્છ બહારના વિદ્યાર્થીઓને આ બાબત સમજાવવાની પહેલ હુન્નરશાળા ફાઉન્ડેશન દ્વારા કરવામાં આવી છે. નવેમ્બરથી ફેબ્રુઆરી સુધી શાળા અને કૉલેજના વિદ્યાર્થીઓ કચ્છમાં આવીને જે-તે વિષયના નિષ્ણાતો સાથે વિવિધ જાતના અનુભવો મેળવે છે. ૩થી ૧૦-૧૨ દિવસ સુધી વિદ્યાર્થીઓ અહીં રહે છે.
પ્રવાસન
સેન્ટ ફ્રાન્સિસ ચર્ચ, ફોર્ટ કોચી .
સારાન્વેષ
મધર મેરી : પવિત્રતાના પાયા પર...
ચર્નિંગ ઘાટ
ભારતમાં મોગલ કાળમાં પણ ક્રિસમસની ઉજવણી થતી હતી
રાજકાજ
શેખ હસીનાના પ્રત્યાર્પણની ભારતને ફરજ પાડી શકાય ખરી?
