अशान्तस्यकुतः सुखम् અશાંતને વળી સુખ ક્યાંથી હોય!

જ્યાં સુધી આપણે ભીતરથી શાંત ન થઈએ ત્યાં સુધી આપણે આપણી બહારના વિશ્વમાં કદી શાંતિ પામી ન શકીએ! એવી જ રીતે બહારનું વિશ્વ પણ ત્યારે જ શાંત રહી શકે જ્યારે એના નાગરિકો ભીતરથી શાંત હોય.

- મિલી મેર

આપ કહતે હૈ, દૂષિત હૈ વાતાવરણ

પહલે દેખે સ્વયં અપના અંતઃકરણ

આજથી પોણા બસો વર્ષ પહેલાં કોંકણમાં એક રાજા હતો. રાજાના જીવનમાં પ્રેમાળ પત્ની, બે સુંદર બાળકો અને રાજ્યમાં ખંતીલી અને સમજદાર પ્રજા હતી. ખુશહાલ જીવન જીવવા માટે આમ જોઈએ તો બધું હતું, પણ રાજાના મનને શાંતિ નહોતી. શાંતિ માટે એને ઘણા ઉપાયો કર્યા પણ રાજાની આંખોને ઊંઘ અને મનને શાંતિ ન મળી. આખરે પોતાના ગુરુના કહ્યા મુજબ રાજા ઘોડા પર બેસીને શાંતિની ખોજમાં એકલા નીકળી પડે છે. ખૂબ વિચરણ બાદ પણ રાજાના હૃદયને શાંતિ ન મળી. રાજા હવે નિરાશ થઈ જાય છે અને સઘળું છોડીને જંગલ તરફ પ્રસ્થાન કરે છે.

જંગલના ઊંડાણમાં પ્રવેશતા જ રાજાને કોઈ ઘૂઘરા જેવો અવાજ સંભળાય છે. એ અવાજ સાંભળીને રાજાને ડર પણ નહીં, પણ રાહત લાગે છે. લાગે છે જાણે કે પોતાનાં માતા-પિતા પ્રેમથી એને પાસે બોલાવી રહ્યાં છે. રાજા ઘોડા પરથી ઊતરીને અવાજની દિશા તરફ ચાલવા લાગે છે. એ અવાજના મૂળ સુધી પહોંચે છે, તો ત્યાં કંકુથી શોભિત એક પથ્થર મળે છે. ત્યાં રાજાની આંખો આંસુઓથી ભરાઈ જાય છે. શ્રદ્ધાથી એના હાથ જોડાઈ જાય છે. હવે રાજાના હૃદયમાં એ શાતા છે, જેની અત્યાર સુધી એને શોધ હતી. એ શાંતિ માની મમતા જેવી હતી અને પિતાના આશીર્વાદ જેવી હતી.