કચ્છમાં વસતી વિવિધ જાતિનાં લોકો વર્ષોથી વિવિધ કળા પ્રત્યે સમર્પિત છે. આહીર, રબારી, મહેશ્વરી, મારવાડા, સોઢા, જાડેજા, જત, મુતવા, હાલેપોત્રા, નોડે વગેરે જાતિનાં લોકો ભરતકામ, વણાટકામ જેવી કલાઓને જીવંત રાખવામાં મહત્ત્વનો ભાગ ભજવી રહ્યાં છે. પહેલાંના જમાનામાં જ્યારે સામાન્ય લોકો જાડું કપડું જ પહેરતાં ત્યારે તેના પર તેઓ ભરતકામ કે ચિત્રકામથી વિશેષ સુશોભન પણ કરતાં. આ કપડાં વખત જતાં અન્ય લોકો માટે ફૅશનના સિમ્બોલ બન્યાં પણ ખરાં, પરંતુ આજે માત્ર વિવિધ કલાઓને સહારે જ કોઈ પરિવાર ગુજરાન ચલાવી શકવા સક્ષમ બની શકતો નથી. નવાં પ્રકારનાં કપડાં, નવી ડિઝાઇનનાં કપડાં પરંપરાગત રીતે હાથેથી બનતાં કપડાં કે ડિઝાઇન કરતાં વધુ સસ્તા પડતાં હોવાથી પરંપરાગત કપડાંનો ખરીદદાર વર્ગ ઘટી ગયો છે અને તેના કારણે અનેક કલાઓ આજે એકાદ-બે પરિવારો પૂરતી જ મર્યાદિત રહી છે. આવી જ એક કપડાં પર વિવિધ રંગોથી ડિઝાઇન બનાવવાની કલા છે રોગાન. રોગાન મૂળ પર્શિયન શબ્દ છે. તેનો અર્થ થાય છે તૈલીય. પર્શિયાથી પાકિસ્તાનના સિંધ પ્રાંત થઈને આ કલા કચ્છ અને ગુજરાતમાં આવી હોવાનું મનાય છે. એક જમાનામાં બનાસકાંઠા, પાટણ, વીસનગર, ડીસા, મહેસાણા, અમદાવાદ આસપાસના વિસ્તારમાં પણ આ કલા પાંગરી હતી. બનાસકાંઠાનું ભાભોર ગામ તો રોગાનના માન્ચેસ્ટર તરીકે પણ ઓળખાતું હતું. તે સમયે રબારી, ભરવાડ, આયર મહિલાઓ રોગાન કામ કરેલા ચણિયા અને ૪ મીટરની સાડી (પછેડી) પહેરવાનું પસંદ કરતી. અત્યારે તો માત્ર લગ્નપ્રસંગે અમુક મહિલાઓ જ આવા ચણિયા અને પછેડી પહેરે છે. આજે આ વસ્ત્રોની કિંમતમાં ધરખમ વધારો થયો હોવાના કારણે તે પહેરનાર વર્ગ ઘટી ગયો છે. તેના કારણે પેઢીઓથી આ કામ કરનારા કારીગરોએ પણ અન્ય કામમાં હાથ અજમાવવાનું શરૂ કરી દેતાં આજે આ રોગાન કામ કરનારા માત્ર બે- ચાર પરિવારો જ બચ્યા છે. નિરોણામાં ખત્રી પરિવાર ઉપરાંત માધાપરનો એક પરિવાર આ કલાને જીવંત રાખવા પ્રયત્નશીલ છે. પૂરતી આજીવિકા મેળવવાના હેતુથી ભુજ નજીકના માધાપર ગામનાં એક દંપતીએ રોગાન કલાથી દેવીદેવતાઓનાં ચિત્ર બનાવવાની પહેલ કરી છે. આ ચિત્રોએ અહીં આવનારા પ્રવાસીઓને તથા અન્ય લોકોને આકર્ષ્યા છે. તેઓ પોતાની કલા યુવક યુવતીઓને શીખવવામાં પણ રસ ધરાવે છે.
This story is from the May 06, 2023 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the May 06, 2023 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે
પુષ્પા ટુ' એટલે કે ‘પુષ્પા : રૂલ'ના પોસ્ટ ક્રેડિટ સીન સાથે વિતાએ પુષ્પાના ત્રીજા ભાગની સત્તાવાર જાહેરાત કરી દીધી છે. ‘પુષ્પા : ધ રૂલ’ના અંતમાં ‘પુષ્પા-૩ : ધ રેમ્પેજ' લખેલું આવે છે. જેમ પુષ્પાના બીજા ભાગ માટે પ્રેક્ષકોએ લાંબા સમય સુધી રાહ જોવી પડી હતી, તે જ રીતે ‘પુષ્પા-૩' માટે પણ તેમને લાંબા સમયની પ્રતીક્ષા કરવી પડશે, કારણ કે અલ્લુ અર્જુન હવે પોતાની અન્ય ફિલ્મોને સમય આપવા માગે છે અને પુષ્પારાજના પાત્રમાંથી થોડો સમય બ્રેક લેવા માગે છે.
પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે
'પુષ્પા ટુ' એટલે કે ‘પુષ્પા : રૂલ'ના પોસ્ટ ક્રેડિટ સીન સાથે ચિંતાઓ પુષ્પાના ત્રીજા ભાગની સત્તાવાર જાહેરાત કરી દીધી છે. ‘પુષ્પા : ધ રૂલ’ના અંતમાં ‘પુષ્પા-૩ : ધ રેમ્પેજ' લખેલું આવે છે. જેમ પુષ્પાના બીજા ભાગ માટે પ્રેક્ષકોએ લાંબા સમય સુધી રાહ જોવી પડી હતી, તે જ રીતે ‘પુષ્પા-૩' માટે પણ તેમને લાંબા સમયની પ્રતીક્ષા કરવી પડશે, કારણ કે અલ્લુ અર્જુન હવે પોતાની અન્ય ફિલ્મોને સમય આપવા માગે છે અને પુષ્પારાજના પાત્રમાંથી થોડો સમય બ્રેક લેવા માગે છે.
વામા-વિશ્વ આરોગ્ય
આદુમાંથી મસાલો અને મુખવાસ, સ્વાસ્થ્યની સાથે સ્વાદને બતાવે ખાસ
વામા-વિશ્વ આરોગ્ય
આદુમાંથી મસાલો અને મુખવાસ, સ્વાસ્થ્યની સાથે સ્વાદતે બતાવે ખાસ
વરિષ્ઠ પત્રકાર ગિરીશભાઈ ત્રિવેદીની ચિર વિદાય
કૉલેજની પ્રેસનોટનું ‘ડ્રાફિટંગ' વાંચીને ભૂપતભાઈએ તેમને પૂછેલું રિપોર્ટર બનવું છે? કૉલેજ સિવાયના સમયમાંથી થોડા કલાકોમાં કેવી રીતે કામ કરવું એ ભૂપતભાઈએ તેમને સમજાવેલું
માયાવી જળકુંભીની માયાજાળ
મનમોહક ફૂલો ધરાવતી જળકુંભી જળાશયોના પાણી ઉપર પોતાનો પથારો પાથરી દે છે. તે જીવસૃષ્ટિ ઉપર ગંભીર જોખમ સર્જે છે. જળકુંભીનો નાશ કરવા માટે ભગીરથ પ્રયત્ન કરવા પડતા હોવા છતાં પરિણામો મળતાં નથી. સાફ કર્યાના થોડા સમયમાં જ ફરી તે જલસ્થાનો ઉપર કબજો જમાવી દે છે. ભુજના દેશલસર તળાવની આખી સપાટી ઉપર જળકુંભી છવાઈ ગઈ છે. નગરપાલિકા દ્વારા એકાદ વખત જળકુંભી કાઢી નાખીને તળાવને સાફ કરવાનો પ્રયોગ કરાયો હતો, પરંતુ થોડા જ સમયમાં ફરી તે રાક્ષસી માયાની માફક તળાવ ઉપર છવાઈ ગઈ.
કવર સ્ટોરી-૨
રજવાડી વૈભવ ધરાવતી ચંદેરી સાડી
કવર સ્ટોરી
શિયાળામાં હૂંફનું સરનામું : પશ્મીના શાલ
સારાન્વેષ
મેજિક રીઅલિઝમઃ કડવું સત્ય જાદુઈ શીશીમાં ભરવાની કળા
ચર્નિંગ ઘાટ
કામધંધાનું નામ આપણું જોઈએ