લાફ્ટર વાઇરસ

સત્તા અને ખુરશી જોડિયાં બહેનો છે!

- હર્ષદ પંડ્યા ‘શબ્દપ્રીત’

ખુરશી શબ્દ અરબી ‘કુર્સી’ પરથી આવ્યો છે. સગપણની દૃષ્ટિએ જોઈએ તો સત્તા અને ખુરશી જોડિયાં બહેનો છે. ખુરશી કરતાં સત્તા એકાદ મિનિટ મોટી છે. જેવી સત્તા એવી ખુરશી.

આપણે ભલે દરેક બાબતે ‘સ્વદેશી’નો આગ્રહ રાખીએ, પણ ખુરશી આપણું સ્વદેશી સાધન નથી. પશ્ચિમી સંસ્કૃતિએ ભારતને જો કોઈ એકમેવ નશાકારક ભેટ આપી હોય તો એ છે ખુરશી! પંડિત હર્ષાનંદ સ્વામીએ એમના ‘ખુરશીપુરાણ’માં લખ્યું છે કે કળિયુગમાં જે વ્યક્તિ સ્વેચ્છાએ ખુરશીમુક્ત થઈ જાય અથવા તો સ્વેચ્છાએ ખુરશીનો ત્યાગ કરી શકે એને કળિયુગનો સંત માનવો!

સોક્રેટીસે કહ્યું છે કે, રાજકારણી પહેલાં ફિલોસોફર હોવો જોઈએ, પછી રાજકર્તા. કેટલાક લોકો સોક્રેટીસની આ વાતને હસી કાઢે છે, કેમ કે આપણે ત્યાં રાજકારણી પહેલાં રાજકર્તા બની મિસ ખુરશીને વરે છે અને પછી જનતાને સત્ય, પ્રેમ, કરુણા અને અહિંસાની ફિલોસોફી સમજાવે છે.

એક દિવસ અકબરે બીરબલને પૂછ્યું: ‘બીરબલ, કોઈ પણ દેશનો રાજા પોતાની પ્રજાને પ્રેમ કરે છે, એમાં એ રાજાનો સ્વાર્થ હોય છે કે નિઃસ્વાર્થ?’ ત્યારે બીરબલે રાજકીય વિવેક બતાવતાં કહ્યું, ‘બાદશાહ સલામત, તમને સારું લાગે એવો જવાબ આપું કે જે સાચો લાગે એવો જવાબ આપું?’