ચોમાસું બેસી જાય બેસી જાય એટલે દેડકાં દેખાવા લાગે. દેડકો એટલે શું એ આપણી જેમ કચ્છ, રાજસ્થાન અને લદાખના લોકોને ખબર હોય છે. આપણે ત્યાં વરસાદમાં સ્નાન કરવાના આનંદ સિવાય જો દેડકો દેખાય તો તેને જોવાનો આનંદ બાળકો માટે ખાસ હોય છે. હિન્દીમાં મેંડક તરીકે જાણીતો આ જીવ જમીન અને પાણી એમ બંને જગ્યાએ રહે છે. તે ઝડપથી તરે છે. જમીન ઉપર કૂદકા મારીને ચાલે છે. આ ઉભયવાસી પ્રાણી ડ્રાઉં ડ્રાઉં જેવો અવાજ કરે છે. પહેલાં તેને પૂંછડી હોય છે અને તે ધીમે ધીમે નાશ પામે છે. આવાં ઘણાં વાક્ય બાળકો દેડકાં વિષેના નિબંધમાં લખે. ગુજરાતીમાં દેડકાંને લઈને રૂઢિપ્રયોગ છે, દેડકાં છોલવાં એટલે નકામી વાત કરવી કે ગપ્પાં મારવાં. દેડકાં ડાંભવાં એટલે ગરીબ ઉપર જુલ્મ કરવો કે નબળાને ત્રાસ આપવો. દેડકાંની પાંચશેરી એટલે ગમે તેમ ગોઠવતાં પણ વ્યવસ્થિત ગોઠવાય નહિ એવી સ્થિતિ. જોકે હવે વર્તમાન વ્યવહારુ જીવનમાં દેડકો યાદ આવે એવું ખાસ બનતું નથી. બાકી, એક સમય હતો જ્યારે દેડકો શાસ્ત્રમાં સ્થાન પામ્યો હતો.
સૌથી જૂનો ગ્રંથ અને પ્રથમ વેદ કહેવાય છે તે ઋગ્વેદના સપ્તમ મંડલનું સૂક્ત એકસો ત્રણ દેડકાંની વાત કરે છે. ઋગ્વેદનું સંસ્કૃત હજારો વર્ષ પહેલાંનું છે, આજકાલના મનુષ્યની ખરેખર ઋગ્વેદની ભાષા સમજવાની યોગ્યતા છે કે નહીં, એ પ્રશ્ન પણ ગૂઢ છે. યજ્ઞ સંબંધિત આધ્યાત્મિક ક્રિયા કે કર્મથી ભરેલા ઋગ્વેદમાં મોટે ભાગે જે કહેવાયું છે એ સાંકેતિક કે કોડેડ ભાષામાં લખાયું છે. આજના શબ્દ અને અર્થ અનુસાર ભાષાંતર કરતાં આપણને જે મળે તે ક્યારેક વિચિત્ર લાગે તો ક્યારેક વિસ્મયજનક. હશે, અત્યારે આપણે દેડકાંની વાત કરીએ છીએ એટલે બીજી વાત પર કૂદકા નથી મારતા. આવો એ સૂક્તમાં શું કહ્યું છે તે જાણવાની કોશિશ કરીએ.
This story is from the Abhiyaan Magazine 10/08/2024 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the Abhiyaan Magazine 10/08/2024 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
વિઝા વિમર્શ, ડો.સુધીર શાહ
યુએસએ વિઝા વિન્ડો (૪)
હરીશ રઘુવંશી ‘તુમ કો ના ભૂલ પાયેંગે’
ફિલ્મોના દરેક વિષયો પર ઝીણવટપૂર્વક સંશોધન કરી અત્યંત વિશ્વસનીય અને કડાકૂટવાળું કામ કરનાર હરીશ રઘુવંશી પાસે જે માહિતી હતી, એવી માહિતી નેશનલ આર્ચિવ ઑફ ઇન્ડિયા પાસે પણ નથી.
ફેમિલી ઝોન નવી ક્ષિતિજ,
આહારવિજ્ઞાન સાથે જોડાયેલું પ્રોફેશન - ડાયેટિશિયન
નાયકોના નાયક એવા વિનાયક ભારતીય સમાજવ્યવસ્થાનું પ્રાચીન પ્રતીક છે
ગણેશજીની જે દેહાકૃતિ છે, એમનું જે ડિવાઇનફોર્મ છે, એ આપણા લોકસમુદાયને એટલું હૃદયસ્થ છે કે ગણેશજીના સ્વરૂપને લઈને જેટલી કલાત્મકતા થાય છે, એટલી કલાત્મકતા કદાચ બીજી કોઈ ભારતીય આકૃતિને લઈને નથી થતી.
ચાલો, ફરી શેરીઓમાં રમીએ
આજે બાળકો મોબાઇલમાં ગૂંથાયેલાં જોવા મળે છે. મોબાઇલ ગેમ પાછળ બાળકો, કિશોરો પોતાનો સમય વ્યતીત કરીને આરોગ્યને પણ હાનિ પહોંચાડે છે. મોબાઇલ અને ટીવીના યુગની પહેલાંનાં બાળકો મેદાની રમતો ખૂબ રમતાં, અત્યારે જાણે દેશી શેરી રમતો તદ્દન ભુલાઈ ગઈ છે. જે રમતોથી શારીરિકની સાથે-સાથે માનસિક શક્તિનો પણ વિકાસ થતો હતો, તેને પુનર્જીવિત કરવાની જરૂર છે.
આ મેઘરાજાની મહેર કે કહેર?
સામાન્ય રીતે શ્રાવણ માસમાં સરવરિયો વરસાદ થતો હોય છે, એમાં પણ જો મઘા નક્ષત્ર હોય તો વરસાદના એંધાણ નહીં બરાબર હોય છે. કુદરતની આ ચાલ ચાલુ સિઝનમાં બદલાઈ ગઈ છે. સમગ્ર ગુજરાતમાં સાર્વત્રિક મેઘ મહેર નહીં, પરંતુ કહેર વરસી રહ્યો છે.
પ્રવાસન.
મોતી ડુંગરી ગણેશ મંદિર : જયપુર
સબૉટેજ : આતંકનું આસુરી અત્ર
*સબૉટેજ યાને અસંતુષ્ટો અથવા શત્રુઓ દ્વારા જાણીજોઈને કરાતી વિધ્વંસ કે ભાંગફોડની પ્રવૃત્તિ. *૧૮૯૪ની ઘટના, ૧૯૦૭ની નવલકથા ધ સિક્રેટ એજન્ટ’ અને ૧૯૩૬ની આલ્ફ્રેડ હિચકોકની ફિલ્મ ‘સબૉટેજ’. * સિસ્ટમ, સમાજ કે દેશની સુરક્ષાને સબૉટેજ કરવાનાં કાવતરાંઓ નવા સ્વરૂપના આતંકવાદ તરીકે સામે આવ્યા છે.
ડિમાન્ડ, કમ્પ્લેન, પ્રાર્થના
*માનવી પોતાના આગવા ડેટા-સ્ટોર, સ્મૃતિ પર આધાર રાખે છે. સ્મૃતિમાં જે આવ્યું હોય તે પોતાના પરસેપ્શનના ફિલ્ટરમાંથી આવ્યું હોય. *ભગવાન પર ભરોસો છે, એવું ક્યારે કહેવાય? જ્યારે કોઈ ડિમાન્ડ ના હોય, કોઈ કમ્પ્લેન ના હોય. * આપણે ગૅરંટી આપીએ છીએ કે આપણી ડિમાન્ડ કે પ્રાર્થના ફળશે, પૂર્ણ થશે, પછી આપણે કોઈ કમ્પ્લેન નહીં કરીએ?
એનાલિસિસ.
શું બળાત્કારની સમસ્યાનો ભારતમાં કોઈ જ ઉકેલ નથી?