આપણા હિન્દુસ્તાનના શૌર્યથી ભરપૂર ઇતિહાસમાં મજબૂત કિલ્લાઓનું મહત્ત્વ ભારતની સ્વતંત્રતાની લડત જેટલું જ મૂલ્યવાન છે. દિલ્હીનો લાલ કિલ્લો હોય કે ગ્વાલિયરમાં સ્થિત ગ્વાલિયરનો કિલ્લો હોય, આપણા હિન્દુસ્તાનના કિલ્લાઓ અનેક યુદ્ધો, આક્રમણો અને ભારતની બ્રિટિશરો સામેની લડતના બળવાન સૈનિકો છે.
બળવાન સૈનિકો જેવા શક્તિશાળી અને અભેદ્ય કિલ્લાઓની યાદીમાં ઉત્તર પ્રદેશના ઝાંસીમાં સ્થિત ઝાંસીનો કિલ્લો આજની તારીખે મણિકર્ણિકા તાંબે એટલે કે ઝાંસીનાં રાણી લક્ષ્મીબાઈ, ઝાંસીની રિયાસત, ૧૮૫૭નો ભારતીય વિદ્રોહ, બ્રિટિશ શાસનનો પ્રતિરોધ અને ભારતની સ્વતંત્રતાની લડતના શૂરવીર ઇતિહાસનું સ્મરણ કરાવે છે.
પશ્ચિમે મધ્યપ્રદેશનું શિવપુરી, ઉત્તરે દતિયા અને ગ્વાલિયર, પૂર્વે બેતવા નદીના કિનારે રહેલું પરીછા અને દક્ષિણે ફરી બેતવા અને લલિતપુરનો બુંદેલવંશી ઇતિહાસ લઈને જીવતું ઝાંસી ગામ ઝાંસીનાં રાણી લક્ષ્મીબાઈના ઝાંસીના કિલ્લાથી પ્રખ્યાત છે.
સત્તરમી સદીના પ્રથમ દાયકામાં ઓર્કા રાજ્યના બુંદેલ વંશના રાજપૂત રાજા વીર સિંઘદેવ બુંદેલાએ સમારોપિત કરેલો આ કિલ્લો બુંદેલોનો ગઢ હતો, જે ઝાંસી ગામના બંગીરા નામના પર્વત શિખર પર સ્વતંત્ર ભારતનો રાષ્ટ્રધ્વજ ફરકાવતો આજે પણ અડીખમ ઊભો છે અને સતત ઝાંસીનાં રાણી લક્ષ્મીબાઈ જેવા વીરાંગનાના દેશપ્રેમની વાતો કરતો બુલંદ અવાજે કહે છે કે, ‘મેં મેરી ઝાંસી નહિ દુંગી’
મરાઠા સામ્રાજ્ય, પેશવાઓ, નેવાલકર, સિંધિયા અને બ્રિટિશ રાજની હકૂમત ભોગવી ચૂકેલો આ ઐતિહાસિક કિલ્લો ઝાંસી શહેરની બરાબર મધ્યમાં આવેલો છે. ૩૧૨ મીટર લાંબા અને ૨૨૫ મીટર પહોળા આ કિલ્લાને સોળથી વીસ ફૂટ જાડી કાંગરાવાળી ગ્રેનાઇટની દીવાલો છે. પંદર એકરની વિશાળ ભૂમિ પર સ્થિત આ કિલ્લાને ખંડેરાવ, દતિયા, ઉન્નાવ, બડાગાંવ, લક્ષ્મી, સાગર, ઓર્કા, સૈનાર અને ચાંદ ગેટ જેવા દસ તોતિંગ દરવાજાઓ છે અને પ્રવેશદ્વારે પૂર્વજોની ઈશ્વર ભક્તિના પ્રતીક સમું પ્રાચીન ગણેશ મંદિર અને શિવ મંદિર પણ છે.
ઝાંસીનાં રાણી લક્ષ્મીબાઈના પતિ ગંગાધર રાવના ભાઈ રઘુનાથ રાવ વાસ્તુકલાના શોખીન હોવાથી તેના કલાપ્રેમને સન્માન આપવા બંધાયેલી બારાદરીનું સ્ટ્રક્ચર અહીં જોવા જેવું છે. બારાદરીની ભવ્ય સંરચનાનું રુફ અહીં એવી રીતે ડિઝાઇન થયેલું છે કે તે એક તળાવની રચના કરે છે, જે તળાવમાંથી સતત બારાદરીના બિલ્ડિંગ પર પાણીનો છંટકાવ થયા કરે.
This story is from the Abhiyaan Magazine 24/08/2024 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the Abhiyaan Magazine 24/08/2024 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
સંપાદકીય
સ્વાગતમ્ અનલ નામ સંવત્સર
પરમ શ્રદ્ધાનું એક સરનામું!
અહીં જે વિશ્વાસની વાત કરી છે તે માનવી જીવનમાં શ્રદ્ધાનો જે એક ગોખલો શોધે છે તેની છે. દરેક માણસને પોતાના જીવનમાં આવું પરમ શ્રદ્ધાનું એક સરનામું જોઈતું હોય છે.
પંચામૃત
કેટલાક શ્રદ્ધા ફેલાવે છે, કેટલાક અશ્રદ્ધા!
મોબાઇલ - ઇ-મેઇલ પછી હવે સપનામાં સફળ થઈ સંદેશા મોકલવાની શોધ
દુનિયાની જુદી-જુદી સભ્યતાઓમાં વ્યક્તિને આવતાં સપનાંને લઈને જુદાં-જુદાં અર્થઘટનો કરનારાં શાસ્ત્રો ઉપલબ્ધ છે.
હેન્ડ વોશ વાપરવું જોઈએ કે હેન્ડ સેનિટાઇઝર?
કોવિડ મહામારી દરમિયાન લોકોને હેન્ડ સેનિટાઇઝર વિશે ખ્યાલ આવ્યો.
વિઝા વિમર્શ,
ઇમરજન્સી એપોઇન્ટમેન્ટ
બિંજ-થિંગ
કામ, જો જો ક્યાંક કરી ન નાખે ‘કામ’ તમામ
મિથુન દાની ‘ગરીબો કા અમિતાભ’થી ‘એ' કેટેગરીના હીરો સુધીની સફર
ફિલ્મ ક્ષેત્રે ઉત્કૃષ્ટ પ્રદાન બદલ દાદા સાહેબ ફાળકે ઍવૉર્ડ માટે મિથુન ચક્રવર્તીનું નામ જાહેર થયા બાદ તેમણે કહ્યું હતું, ‘હું કોલકાતાની નાની ગલીઓમાંથી આવ્યો છું. મેં ખૂબ જ સંઘર્ષ કર્યો છે. મેં કરેલી અસાધારણ શરૂઆતને હું ક્યારે નહીં ભૂલી શકું. હું મારી જાતને પૂછું છું, શું આ સાચું છે? હું મારી ભાવનાને શબ્દમાં વ્યક્ત નહીં કરી શકું.’ *** રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર મળ્યા બાદ જ્યારે પત્રકાર ઇન્ટરવ્યૂ લેવા માટે આવ્યા ત્યારે મિથુન ચક્રવર્તી ભૂખના કારણે બોલી શકતા નહોતા. તેમણે પત્રકારને કહ્યું કે, પહેલાં તું જમાડ, પછી જ હું ઇન્ટરવ્યૂ આપીશ!
પ્રવાસન રક્ષા ભટ્ટ
રાજી નીશીનીવા પાર્ક, ઉત્તરાખંડ
ગાંધીજીની ખાદી જનસામાન્યની પહોંચથી દૂર
ગાંધીજીની ખાદી આજે માત્ર વારે-તહેવારે, સરકારી કાર્યક્રમોમાં કે ખૂબ પૈસાપાત્ર વ્યક્તિઓ પાસે જ દેખાય છે. ખૂબ મોંઘી ખાદી ખરીદવાનું સામાન્ય લોકોનું ગજું રહ્યું નથી. ખાદી મોંઘી થઈ એ માટે સરકારી અધિકારીઓની અવ્યવહારુ નીતિ જવાબદાર છે. આજે ખાદીના વણાટ સહિતનાં કામો માટે નવી પેઢી આવવા તૈયાર નથી. ઓછું વળતર અને વધુ મહેનતના કારણે કારીગરો ખાદીથી દૂર થઈ રહ્યા છે.
