રક્ષક જ ભક્ષક બને ત્યારે..

અસંખ્ય પિરામિડો અને ખળખળ વહેતી બે નાઈલ નદીના સંગમવાળો દેશ સુદાન લશ્કર અને અર્ધલશ્કરી દળ વચ્ચેના સંઘર્ષથી રહેવા માટે દુર્ગમ બન્યો છે. હજારો ભારતીયો પરત ફરી રહ્યા છે, જેમાં ગુજરાતીઓની સંખ્યા ઘણી મોટી છે. જાણીએ અનિશ્ચિતતા વચ્ચે અટવાયેલા સુદાનના ગુજરાતીઓની વ્યથા-કથા.

- દેવેન્દ્ર જાની (રાજકોટ)

સુદાનના અનેક વિસ્તારો ભડકે બળતા હતા ત્યારે બસ પર તિરંગો લગાડીને ભારતીયો ત્યાંથી નજીકની સરહદે ભાગ્યા, જ્યાંથી આપણા વાયુદળનાં વિશેષ વિમાન એમને વતન પાછા લઈ આવ્યાં.

‘અમારાં ઘર પર ફાયરિંગ થતાં હતાં, બૉમ્બ ફેંકવામાં આવતા હતા. જીવનું જોખમ હતું. ખાવાનું ખૂટ્યું, પીવા પાણી મળતું નહોતું. બૅન્કો બંધ હોવાથી આર્થિક વ્યવહાર ઠપ થઈ ગયા.. આવી ભયાનક સ્થિતિ પહેલી વાર અનુભવી, પરંતુ ભારતની ભૂમિ પર હેમખેમ પહોંચ્યા ત્યારે જાણે નવો જન્મ મળ્યો એવી લાગણી થઈ રહી છે.’

એકશ્વાસે બોલાયેલા આ શબ્દો છે ગઈ ૨૮ અપ્રિલે સુદાનથી રાજકોટ પરત ફરેલા ગુજરાતીઓના. આંતરવિગ્રહથી સળગતા સુદાનથી જીવ બચાવી, માલમિલકત મૂકીને પહેરેલે કપડે પરત ફરેલા ગુજરાતીઓ હેમખેમ માતૃભૂમિમાં પહોંચ્યા ત્યારે એમના ચહેરા પર ખુશી જોવા મળી. અનેક ગુજરાતીઓએ ત્યાંની ભયાનક સ્થિતિનો ચિતાર આપી કહ્યું કે સુદાન છોડ્યાનો અફસોસ નથી, બલકે અહીં આવ્યાનો આનંદ છે.

‘ઑપરેશન કાવેરી’... જાન બચાવી આવેલા મૂળ ગુજરાતવાસીઓનું અમદાવાદ તથા રાજકોટમાં સ્વાગત કરવામાં આવ્યું.

૧૫ અપ્રિલે અચાનક ઉત્તર-પૂર્વ આફ્રિકન દેશ સુદાનના રક્ષક એવાં લશ્કરનાં બે બળૂકાં જૂથ વચ્ચે સત્તા માટે વિગ્રહ ફાટી નીકળ્યો. એ પછી તો પરિસ્થિતિ કાબૂબહાર ગઈ ત્યારે ત્યાં વસતા સેંકડો ગુજરાતી સહિત અનેક ભારતીયો પણ ફસાયા અને એમણે સુદાનમાંથી ઉચાળા ભરવા માંડ્યા. ભારત સરકારે હાથ ધરેલા ઑપરેશન કાવેરી હેઠળ હવે આ ભારતીયોને વતન પહોંચાડવામાં આવી રહ્યા છે, જેમાં ગુજરાતીઓની સંખ્યા મોટી છે.

નીલેશભાઈ દેસાઈ

રોજી-રોટી માટે ગુજરાતીઓ દુનિયાના ખૂણે ખૂણે પહોંચ્યા છે. આવો જ એક ખૂણો એટલે ઈજિપ્તની દક્ષિણે આવેલો દેશ સુદાન. એક સદી કરતાં વધુ સમયથી ગુજરાતીઓ આ આફ્રિકન દેશ સાથે સંબંધ ધરાવે છે. એમ કહેવાય છે કે આશરે ૧૦૦ વર્ષ પહેલાં ગુજરાતીઓ બેપાંદડે થવા આફ્રિકન દેશ સુદાન ગયેલા. મોટા ભાગના ગુજરાતીઓનાં મૂળિયાં રાજકોટનાં છે. ખાસ કરીને અહીંના જૈન સમાજનો તો દાયકાઓથી સુદાન સાથે રોટી-બેટીનો વ્યવહાર છે.

સુનંદાબહેન-મધુકાંતભાઈ જૂઠાણી